1.2.1 Keten van wisselwerkingen
De wetenschappelijke legitimatie van dit onderzoek kan het best worden verklaard vanuit de constatering dat complexe vraagstukken ten onrechte worden benaderd als ware het oplosbare ingewikkelde problemen met alle iatrogene gevolgen vandien. Die verkeerde benadering is het logische gevolg van verwarring op twee niveaus:
- Inhoudelijk draait het om de verwarring tussen ingewikkelde en complexe vraagstukken
- Procedureel draait het primair om de verwarring tussen lineaire en non-linaire causaliteit als rationale voor het oplossingsproces.
In schema:
Aangezien er sprake is van vergaande wederkerigheid tussen probleemdefinitie en de vormgeving van het oplossingsproces worden ze hier als twee-eenheid besproken. Lineaire causaliteit betekent dat de ene gebeurtenis op logische wijze een andere veroorzaakt: A is de Oer-zaak van B. Bij non-lineaire causaliteit (met name circulair, maar ook door interferentie en/of samenloop van omstandigheden) is sprake van een bijzondere vorm van causaliteit: veranderingen in A leiden niet alleen tot veranderingen in B, maar leiden weer/ook tot veranderingen in A zelf.
Het is deze non-lineaire causaliteit die kenmerkend is voor complexe vraagstukken en leidt tot een keten van wisselwerkingen in termen van oorzaken en gevolgen. Deze keten, maar ook iedere afzonderlijke schakel daarvan, draagt bij aan het belang en de urgentie van dit onderzoek.
Aan de orde komen:
- Wisselwerking 1: kip & ei
- Wisselwerking 2: versterken & verzwakken
- Wisselwerking 3: reductie & emergentie
- Wisselwerking 4: oplossingen & iatrogene problemen
- Wisselwerking 5: psychologie & epistemologie
- Wisselwerking 6: epistemologie & maatschappelijk functioneren.
Meer weten? Zie Legitimatie
Nog meer weten? Zie ELO-Denkhulp: Complex