1.1 Aanleiding
De aanleiding tot het onderzoek waren enkele opmerkelijke bevindingen op basis van de literatuur over innovatie, kenniswerk en creativiteit. Dit leeswerk leidde tot enkele eerste, gewaagde gedachten, zoals:
- Er klinkt een steeds luidere roep om innovatie, waarbij vooral een appel wordt gedaan op kenniswerkers
- De daaruitvoortkomende en/of bijbehorende transities lopen steeds vast
- De mindset van alle betrokkenen, inclusief die van de kenniswerkers zelf, zijn sterk beheersingsgeorienteerd. Dat lijkt het vinden van innovatieve oplossingen en vooral de daadwerkelijke toepassing daarvan in de weg te staan
- Er lijken dus ‘goede’ en ‘foute’ mindsets te bestaan voor kenniswerkers.
Met het rijzen van dit soort gedachten ontstonden ook de nodige vragen, zoals:
- Hoe werkt een creatieve mindset bij kenniswerkers eigenlijk en in hoeverre wijkt die af van de klassieke manier van probleemoplossen, de analytische (scientific) methode?
- In hoeverre is een dergelijke creatieve mindset leer- of ontwikkelbaar?
- Welke rol speelt de sociale omgeving daarbij en dan met name in termen van vakgenoten, al dan niet deel uitmakend van Communities of Practice?
Nader literatuuronderzoek wees uit:
- Er is geen huidige, wetenschappelijke verklaring voor het fenomeen creatieve mindset
- Er is, voor zo ver ons bekend, zelfs geen wetenschappelijk onderzoeksmodel om daartoe te komen.
Kortom, er lijkt geen tot weinig onderzoek te bestaan dat inzicht biedt in de creatieve mindset als psychologisch fenomeen.
Daarmee werd bij de onderzoeksgroep, bestaande uit Frits Meijering, Ingrid ten Have, Jacqueline Sibbes, Bob van LImburg en Harry van de Wiel, de wetenschappelijke nieuwsgierigheid gewekt. Die nieuwsgierigheid werd destijds nog versterkt door maatschappelijke ontwikkelingen. Zo groeide in praktijkdomeinen als zorg en onderwijs het besef dat traditionele hulpmiddelen als richtlijnen en protocollen en de overkoepelende 'professionele bureaucratie' steeds vaker van lust tot last verwerden. Vanuit de ethiek werd, onder invloed van de almaar toenemende en vooral dramatisch-ecologische impact van de mens, steeds verdergaande vragen gesteld over de klassieke wetenschappelijke methode als leidraad voor humanistisch principes. Hoezo vooruitgang? Ondanks het te vroege overlijden van Frits Meijering in 2024 besloot van de Wiel het onderzoek voort te zetten en het daaruit voortkomende (vooralsnog digitale) leerboek/ELO aan hem op te dragen.
Meer weten? Zie Aanleiding, legitimatie etc.